MILK
Iets eten of drinken rondom je bezoek aan dit programma? Dat kan in ons eigen eetcafé MILK.
Let op: dit evenement heeft al plaats gevonden
“We have no time. For us time is converted into death.” (Oleksandra Matviichuk, Centre for Civil Liberties, Nobelprijs voor de Vrede)
Wat betekent vrijheid in Nederland? In de democratie die we van onze ouders hebben geërfd, zijn we nog steeds op zoek naar de balans tussen individuele vrijheid en maatschappelijk burgerschap. Een ingewikkelde zoektocht, wanneer een groeiend wantrouwen in de staat en zijn instellingen onze identiteit onder druk zet. Wanneer emoties belangrijker zijn geworden dan feiten. Hoe om te zien naar elkaar, terwijl iedereen individualistischer lijkt te worden?
Oekraïners zijn niet bereid hun vrijheid in te ruilen voor economische voordelen, beloften van veiligheid of persoonlijk comfort. Ze zijn zich bewust dat het internationale vredes- en veiligheidssysteem niet werkt, maar dat je altijd op mensen kunt blijven vertrouwen. Zelfkritische mensen die de waarde van vrijheid hooghouden, zodat jongeren de kans krijgen hun cultuur, taal en symbolen te ontwikkelen tot een weerbare democratie.
Sinds het begin van de grootschalige Russische invasie richten Oekraïense kunstenaars en fotografen zich op het snijvlak van (politiek) activisme, popcultuur, journalistiek, documentatie-projecten en zelfs forensisch onderzoek. De wreedheid van het Russische genocidale systeem heeft ertoe aangezet de versterking van de eigen identiteit te zien als een kwestie van nationale veiligheid. Velen sloten zich aan bij het leger en de territoriale strijdkrachten, en beschikken daardoor over directe oorlogservaring. Anderen dragen de Oekraïense identiteit uit in eigenzinnige kunstwerken en muziek, poëzie en essays of als humanitair hulpverlener of vrijwilliger. Een generatie mondige makers en doeners is ontstaan die de enorme emotionele amplitude van de oorlog op waarde kunnen schatten. Een levensvorm die het leven zelf als inzet vereist.
In Oekraïne zijn geen veilige plekken – maar alleen gevaarlijkere en minder gevaarlijke gebieden. Rusland heeft met de inname van grote stukken land, en het verleggen van de grenzen van Oekraïne, een traumatiserende oorlogsruimte gecreëerd. Hierbinnen wordt constante mentale en lichamelijke stress ervaren, en is het moeilijk je vrij te bewegen en creatief te uiten. Ook de tijd zelf is veranderd. Voor een Oekraïner heeft de tijd nog nooit zo zwaar aangevoeld als nu. De oorlog, die elke meter ruimte vult en met zijn volle gewicht naar beneden drukt, is een constante bron van ondraaglijke pijn die Oekraïners dagelijks treft. De geborgenheid van je eigen huis, je werkplek, je stad is daardoor verworden tot een dodelijk ongezonde leefomgeving.
In slechts één februarinacht veranderde de kortste maand van het jaar in een onmetelijk lange maand die maar niet overgaat in de volgende. Aan het begin van de oorlog maakten Oekraïners grapjes op sociale media en vroegen elkaar: “Welke dag in februari is het vandaag?” Op de dag van de opening van Forever and a Day is het vrijdag 688 februari. Desondanks werd het lente, zomer, herfst, winter, lente, zomer, herfst en wederom winter. En ondanks alles kozen veel Oekraïners ervoor om Oekraïne als hun thuis te blijven zien, waarin overleven een gemeenschappelijke aangelegenheid is en ieder individu van betekenis is.
In Forever and a Day worden projecten getoond die de afgelopen twee jaar in Oekraïne zijn gemaakt, waarin het voelbaar wordt hoe moeilijk het is om grip te krijgen op het hier en nu. Plannen en dromen zijn uitgesteld. Van de veertien, veelal jonge deelnemende kunstenaars heeft het merendeel ervoor gekozen om in Oekraïne te blijven tijdens de aanhoudende oorlog. In verschillende werken wordt het verlies van toekomstperspectief verbeeld, en wordt er geanticipeerd op het gegeven dat een Oekraïner niet weet wanneer de oorlog zal eindigen. De wens naar een stip op de horizon, naar een toekomst zonder bezetter, is onderdeel van een verlangen naar een betekenisvolle wederopbouw. Oorlog gaat tenslotte niet alleen over vernietiging, verminking en dakloosheid; het is vooral het verlies van het fundamentele gevoel van veiligheid en, als gevolg daarvan, het vertrouwen in het eigen vermogen om situaties te lezen en beïnvloeden.
Deelnemende kunstenaars zijn:
Lesha Berezovskiy, Igor Chekachkov, Marynka Dovhanych, Nazar Furyk, Open Group, Evgeniya Laptii, Viacheslav Poliakov, Julie Poly, Daria Svertilova, Marta Syrko, Mila Teshaieva, Dima Tolkachov, Valerii Veduta and Kris Voitkiv.
Gastcurator Christian van der Kooy
Forever and a Day is gecureerd door de Nederlandse beeldend kunstenaar Christian van der Kooy (1983, Goes), die woont en werkt in Den Haag. Zijn werk bestaat uit opdrachten en langlopende projecten die vertrekken vanuit een conceptuele benadering en reflecteren op de cultuur-historische inrichting van het landschap en de openbare ruimte. Sinds zijn eerste bezoek aan revolutionair Kyiv in 2004, is hij op zoek naar verhalen waarbinnen de nieuwe generatie jongeren de Oekraïense samenleving op geheel eigen wijze wil vormgeven. Het werk van Christian van der Kooy is vertegenwoordigd in vaste en particuliere collecties en hij heeft geëxposeerd in onder meer het Nederlands Fotomuseum en Het Nieuwe Instituut Rotterdam, het Fotomuseum Den Haag, CID Grand-Hornu, Künstlerhaus Dortmund en RA Gallery Kyiv.
Van der Kooy:
“Om de blinde vlek van het Westen voor de Russische normalisering van het kwaad te begrijpen, is het van groot belang naar de getuigenissen van Oekraïners te blijven luisteren. Kunstenaars, schrijvers, denkers en musici zijn betrokken bij deze inspanningen en worden zo sociale ambassadeurs voor hun land. Oorlog gaat tenslotte niet alleen over vernietiging, verminking en dakloosheid; het is vooral het verlies van het fundamentele gevoel van veiligheid en, als gevolg daarvan, het vertrouwen in het eigen vermogen om situaties te lezen en beïnvloeden.”
