VAN TRADITIE TOT CLUBCULTUUR: CARNIVAL NOW!

Voor wie denkt dat Caribisch Carnival alleen draait om kostuums, veren en parades, opent Rozaly de deuren naar een gelaagder en hedendaagser verhaal. In aanloop naar Carnival NOW!, dat op 9 augustus plaatsvindt in de OZ, sprak Melkweg met de DJ en curator van de clubnacht over de oorsprong van Carnival en de rol die de viering speelt in clubcultuur voor de Caribische diaspora. Een gesprek over ritme, herkomst en herinterpretatie – of zoals Rozaly het zelf noemt: "Muziek die is gaan praten met de generatie van morgen.”

In gesprek met Rozaly
Woorden door Davy de Lepper
 

In de Caribbean is Carnival een levend ritueel van verzet, bevrijding en collectieve herinnering. Wat ooit ontstond als een tegenviering van de Europese vastentradities, groeide uit tot een expressieve manifestatie van zwarte, Caribische identiteit – gedragen door ritme, dans en maskerade. Hierin staat Soca centraal. Het geluid is de hartslag van de parade, met teksten die resoneren met een geketend verleden – en misschien ook het heden. Want Carnival blijft tot op de dag van vandaag relevant. Het is de viering van trots voor de inwoners van de eilanden en haar diaspora; een muzikale en lichamelijke afzetting tegen de heerser. “Hoe zwaarder de geschiedenis van het eiland is geweest, hoe belangrijker het Carnival van nu is.” zegt Rozaly. “Als je bijvoorbeeld kijkt naar Haïti, daar is Carnival bijna iedere dag. Niet per se de viering, maar vooral de emotie waar het voor staat.”

Als archivist en DJ onderzoekt Rozaly hoe een nieuwe generatie van de huidige eilandbewoners, en diens diaspora, Carnival heeft geadopteerd en eigen maakt. Een proces waarbij tradities soms plaatsmaken voor een nieuwe gelaagdheid, waarbij invloeden van buitenaf worden toegevoegd. “Dit heeft ertoe geleid dat Carnival zijn seizoensgebondenheid heeft verloren en is veranderd in een vorm van popmuziek. Dat fenomeen en die beweging is wat Carnival NOW! wil representeren, om aan te tonen wat er nu gaande is in alle nuances. Het is een geherinterpreteerde Carnival.”

De club vervult volgens hem een belangrijke functie. Het is een plek die de nieuwe generaties met haar verschillende culturele tradities hebben omarmd in het proces van een geglobaliseerde kruisbestuiving. “De ritmes zijn nog steeds traditioneel, maar de kleurinvulling is anders. Het verhaal van Carnival kan verspreiden op een manier die het eerder niet kon.” Die geest van transformatie en herinterpretatie zijn de kernwaarden achter de clubervaring die hij met Carnival NOW! wil overbrengen.

Eerder vonden er edities van Carnival NOW! plaats in Garage Noord en Kanaal40, waarbij de viering in Nederland eind juli werd gebruikt om relevantie en vertaling te vinden naar jongeren. Nieuwe generaties, die de viering misschien kennen middels hun ouders, maar er toch van verwijderd zijn omdat het vaak niet in hun directe leefomgeving plaatsvond. In Melkweg zet het concept zich voort: grootser en kleurrijker. De uitdaging volgens Rozaly? “Dat de mensen die het representeren, hier op het podium staan. De dingen die ik doe zijn nog vrij niche. Waar ik naartoe zou willen werken is direct het boeken van artiesten die wonen op de eilanden.” 

Het programma rond krijgen is wegens geld en afstand een uitdaging, maar niet geheel onmogelijk. “Gelukkig zijn er hybride constructies. Op de line-up van deze editie staat DJ Chrisania uit Sint Maarten, maar woonzaam in Nederland. Zij is één van de weinigen die een been heeft in beide werelden; ze weet wat er speelt in de nieuwe golf van Carnivalsmuziek. Daar komt ze voor uit en dat pusht ze. Iedere Carnival is ze terug op Sint Maarten: het huidige centrum van Bouyon. She knows what’s up, ze is humble – maar heeft wel die attitude.” 

Een van de headliners is Blackboy uit Sint Lucia. De vocalist representeert Dennery Segment: één van de eerste stijlen die beïnvloed is door Amerikaanse popmuziek. “Een jaar geleden was ik op Sint Lucia voor het schieten van een documentaire. Daar vroeg iedereen me of ik al met Blackboy had gesproken. Dus ja, it only makes sense dat hij bij Carnival NOW! moet zijn.” Rozaly vult aan dat het boeken van Blackboy mogelijk is doordat de artiest inmiddels in het Verenigd Koninkrijk woont. “Het heeft daardoor een dubbel gevoel. Het koloniale systeem heeft het idee achtergelaten dat alles wat in Europa gebeurt omgeven is door genoeg geld en kansen. Daardoor vragen Caribische bookers soms 20k voor een show. Maar ook aan deze kant van de oceaan zijn wij bezig met de dekolonisatie van het systeem." Zijn droomboeking is DjMj uit Dominica, of zoals hij hem noemt, de leider van Bouyon. “Je ziet hem dj’en op zijn laptop in een soort hybride set-up, met een microfoon voor zijn mond, en schreeuwt de meest simpele refreinen. De hele tent ontploft. Mannen dansen bijna niet, maar bij deze sound dansen zij misschien nog wel meer dan de vrouwen.”

Soca, kort voor soulful calypso, is een stijl die uit het hart van de eilanden is ontstaan. In de jaren vijftig tot zeventig was calypso een vorm van afzetting en kritiek, tot het in de jaren tachtig een vierend geluid werd. “Soca is hoe iedereen Carnivalsmuziek uit de Caribbean noemt. Dennery Segment is hieruit een subgenre, alhoewel dit ook weer een genuanceerde discussie is.” Het subgenre heeft een seksuele reputatie. Waar sommige radiostations zoals Hot FM nog de ongecensureerde versies van de muziek laten horen, leggen andere zenders censuur op de songteksten. Deze erkenning voelt voor Rozaly dubbel. “De vulgaire versies zullen toch wel gespeeld worden. Het verliest zijn saus, maar krijgt tegelijkertijd wel de erkenning die het verdient.” Dennery Segment kenmerkt zich door instrumentale, primaire beats, die zich vertalen naar de vocals. Het is niet ingewikkeld of academisch. Het genre is eerlijk en ongefilterd. “Als je verliefd bent en je gaat uit, kun je af en toe denken: met jou wil ik seksen. Maar dat zul je nooit zo zeggen. Daarmee kun je het vergelijken.” 

Bouyon ontstond eind jaren tachtig op Dominica als een vurige stoofpot van ritmes: traditionele jing ping, kadans, calypso, dancehall en rock smolten samen tot iets rauws en ritmisch. Pioniers als de WCK band voegden daar elektronische drums aan toe, waardoor de echo van Afrikaanse percussie de straten liet koken. Bouyon is minder parade en meer puls. Minimalistisch. Een genre dat zich niet laat temmen, maar je lijf overneemt. “De new wave versie van Bouyon is momenteel echt aan het pieken. Het is relevant omdat het de nieuwe generatie vertegenwoordigt. Bouyon belichaamt de muziek van morgen.” 

In totaal werkte Rozaly vijf jaar aan zijn nieuwste album getiteld ‘Road Fever’, dat zojuist werd gereleased. Het album werd gecombineerd met een korte documentaire, geschoten op Sint Lucia en Dominica. “Ik wilde dat de artiesten zelf hun verhaal deden, niet ik.” Als compagnon van het album werd de film gegoten in de vorm van een verticale TikTok-documentaire. Een maand lang keken Rozaly en filmmaker Selwyn de Wind met een gekanteld hoofd naar Adobe Premiere om de beste fragmenten uit te zoeken. Ze bezochten de artiesten en feesten die het album inspireerden en maakten. “De Caribische diaspora in Europa dicteert steeds meer een deel van het muzikale landschap door een hervertaling van wat de Caribbean inhoudt. Maar we moeten eerst weten waar het vandaan komt. Dan kun je pas de hervertaling maken. Hopelijk trap ik niemand op de voeten met deze uitspraak, haha.” De documentaire werd gemaakt als katalysator tussen publiek, artiest en muziek en valt te bekijken op YouTube. “Wat ik heb geleerd is dat iedere vorm van documentatie subjectief is. Tijdens het maakproces moeten er keuzes gemaakt worden. Je zult altijd wat missen. Het zal daarom nooit volledig representatief zijn.” 

Op 9 augustus brengt Rozaly met Carnival NOW! zijn kennis en muziek naar de OZ in Melkweg. “Ik hoop voor de Caribische mensen een nacht die lijkt alsof hij nooit stopt. Dat de tijd even stil staat. En voor de mensen die geprikkeld willen worden, hoop ik dat zij aan het eind van die avond realiseren nog niet alles gehoord te hebben.” Carnival NOW! is geen nostalgische terugblik, maar een actuele vertaling van wat Carnival vandaag betekent. Koop nu je kaarten voor de culturele clubervaring en geef je over aan het geluid van Soca, Dennery Segment en Bouyon. Hou het Instagram-kanaal van Carnival NOW! in de gaten voor de laatste updates.